Konstytucja to najważniejszy dokument prawny państwa demokratycznego. Określa ona ustrój państwa, kompetencje władz oraz prawa i obowiązki obywatela.
Jan Matejko „Konstytucja 3 Maja”
3 maja 1791 roku została uchwalona pierwsza polska konstytucja. Została zatwierdzona przez Sejm Wielki w Warszawie, na którego czele stał marszałek Stanisław Małachowski. Do głównych twórców konstytucji należeli król Stanisław August Poniatowski, Ignacy Potocki, Hugo Kołłątaj a także marszałek sejmu Stanisław Małachowski.
Konstytucja powstała w dramatycznym dla Polski okresie. Sąsiedzi Polski, Rosja, Austria i Prusy dokonały w 1772 roku pierwszego rozbioru ziem polskich, naruszając suwerenność i niezależność naszego państwa.
Konstytucja określała reformy, które miały ograniczyć samowolę magnatów i wtrącanie się obcych mocarstw w wewnętrzne sprawy Polski. Stanowiła nadzieję na uratowanie niezależności państwa.
Kazimierz Wojnakowski „Uchwalenie Konstytucji 3 maja”
Co zmieniała Konstytucja 3 Maja w ustroju państwa?
- znosiła liberum veto i wolną elekcję
- wprowadzała ustrój monarchii konstytucyjnej z dziedziczną władzą królewską
- władza w państwie, zgodnie z ideą oświecenia, została podzielona na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą
- władzę ustawodawczą miał sprawować sejm
- władzę wykonawczą oddano w ręce króla i rządu nazwanego Strażą Praw
- władza sądownicza miała spocząć w rękach niezawisłych sądów
- prawa wyborcze przyznano szlachcie, która posiadała majątek